Hemodiyaliz İçin Damaryolu Hazırlığı
Hemodiyaliz için “Damaryolu Hazırlığı” niçin gereklidir?
Kronik böbrek yetmezliği tanısı ile izlenirken, hastalığın ilerleyen aşamalarında, diyaliz tedavilerini uygulamanız gerekecektir. Bu tedavilerin uygulanabilmesi için, bazı eğitimlerden geçmeniz, bazı kararlar almanız ve bazı cerrahi işlemlerin yapılması gerekecektir. Eğer tedavi yöntemi olarak hemodiyalizi tercih ettiyseniz buna yönelik damaryolu hazırlığı yapılmalıdır.
Hemodiyaliz için “Damaryolu Hazırlığı” nedir?
Hemodiyaliz tedavisinin yapılabilmesi için yüksek miktarda kan akımına ihtiyaç vardır. Hemodiyaliz için bu kan akımını sağlayan sistemlere damaryolu adı verilmektedir. Damaryolu seçenekleri Fistül, Yapay Damar (Greft) ve Kataterdir. Damaryolu seçenekleri içinde en çok tercih edilen yöntem Fistül'dür.
Fistül oluşturulduktan sonra olgunlaşması için en az 1 ay ideal olarak 3-4 ay beklenmesi gerekmektedir. Fistül ile hemodiyalize girmek daha konforlu ve daha sağlıklıdır. Bu sebeple hemodiyalize başlamadan 3-6 ay önceden Fistül ameliyatı yapılması ve olgunlaşmasının takibi gerekmektedir.
Kimlere ve hangi aşamada “Damaryolu Hazırlığı” yapılmalıdır?
Damaryolu hazırlığı, kronik böbrek yetmezliğinde Evre 4 olarak kabul
edilen, böbrek fonksiyonlarının en azından %70 kadarını kaybetmiş
ama henüz diyaliz tedavilerine başlamamış (GFR:15-30) hasta grubuna
yapılmalıdır. Basitçe;
-
Kreatinin düzeyi 4.0’ün üstünde,
-
Kreatinin Klirensi (GFR veya e-GFR) değeri 30’un altında
-
6 ay içinde hemodiyaliz tedavisine başlanması gerekeceği düşünülen hastalara “Damaryolu Hazırlığı” yapılmalıdır.
Damaryolu Hazırlığının Aşamaları Nelerdir?
1) Böbrek yetmezliği derecesinin belirlenmesi: Kronik böbrek yetmezliği derecesinin değerlendirilmesinde sıklıkla GFR (Böbrek Süzme Oranı) ve eGFR denilen tetkikler kullanılır.bir tetkik kullanılır. Bu tetkikler Nefroloji Uzmanınız tarafından istenir.
GFR: Bu tetkik için 24 saat idrar biriktirmeniz istenir. Kandan ve biriktirilen idrardan yapılan üre ve kreatinin değerlerinin bir formülle hesaplanması sonucu GFR tetkiki elde edilir.
eGFR: 24 saat idrar biriktirmenin zorluğu sebebiyle daha pratik olarak yapılan bu tetkik geliştirilmiştir. Bu tetkik için kandaki kreatinin düzeyi, hastanın yaşı, cinsiyeti, kilosu gibi faktörler dikkate alınarak bilgisayar tarafından sonuç oluşturulur.
Nefroloji Uzmanınız GFR değerleri kritik seviyenin altına düştüğünde size hemodiyaliz tedavisine ihtiyacın yaklaştığını ve damaryolu hazırlığının yapılmasını ister.
Bu durumda sizin bu konuda çalışan Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı tarafından değerlendirilmenizi ister.
2) Hasta eğitimi: Polikliniğimize başvurduğunuzda kronik böbrek yetmezliği için tedavi seçenekleri (hemodiyaliz, periton diyalizi ve böbrek nakli) ve hemodiyaliz için damaryolu seçenekleri (Fistül, Yapay Damar, Katater) konusunda 15 dakika süren bir eğitime alınırsınız.
3) Damar haritalaması: Bu aşamada Renkli Doppler USG kullanılarak her iki kolunuzdaki atardamar ve toplardamarlarınız değerlendirilir. Damarların çapları, derinliği, trasesi ve akım özellikleri detaylı olarak değerlendirilir.
4) Ameliyat kararının verilmesi: Damar haritalaması sonuçlarına göre operasyonun hangi kolda ve hangi bölgede yapılacağına karar verilir. Operasyon için öncelikle az kullandığınız kol tercih edilir.
5) Fistül veya Yapay Damar (Greft) ameliyatının gerçekleştirilmesi: Ameliyatlarınız bu konuda ileri düzey tecrübeye sahip kalp ve damar cerrahlarımız tarafından gerçekleştirilir.
6) Fistül olgunlaşmasının takibi: Ameliyat sonrası ilk 10 gün pansuman yapılması veya fistülünüzün yakın takibi gerekir. Bunun için hastanemiz veya evinize yakın bir diyaliz merkezinde erken dönem takibiniz yapılır. Ameliyattan 1 ay sonra hastanemizde yapılan muayene ve Renkli Doppler Ultrasonografi incelemesi ile fistülünüzün olgunlaşma düzeyi değerlendirilir. Fistülünüzün olgunlaşması sağlandığında artık hemodiyalize hazırsınız demektir.